Deniz Güneş (deadhouse)

Krautrock kolay bir tür değildir. Progresif rock’taki teknik-duygu dengesi Krautrock’ta pek görülmez. Krautrock grupları avangarttır, deneyseldir, mizahidirler, uyuşturucu etkisindedirler, çılgındırlar, senaryosal kaygılar gütmezler, şu efsaneyi, şu mitolojiyi işlesek de dünyayı değiştirsek demezler. Şöyle bir alt metin kursak eleştirmenler 100 yıl ne kastettiğimizi çözmeye çalışsa gibi kaygıları ise hiç yoktur. Progresif rock, efendidir, etliye sütlüye dokunmaz, işine bakar. Krautrock ise serseridir, sınır tanımaz, anarşisttir. Bugün konuk ettiğimiz kült Alman Krautrock grubu Guru Guru tam da böyle bir grup.

Guru Guru, dönemdaşları ve rakipleri diyebileceğimiz Can, Faust, Amon Düül II gibi gruplara göre arka planda kaldı. Bunun temel nedeni yazının girişinde bahsettiğim anarşist ve umursamaz tavır. Grup sadece progresif rock gruplarına göre değil, diğer Krautrock gruplarına göre bile oldukça aykırı bir tavır sergiliyor. Can, Amon Düül II, Ash Ra Tempel gibi gruplar daha muhafazakar; Neu ve Faust bile daha derli toplu gruplar, Guru Guru’ya göre. Guru Guru dersiz ve toplu olmayan bir grup. Hayran kitlesini, dinleyicilerini bir saniye bile düşünmediklerinden eminim.

Grup tanıtım grizgahından sonra gelgelelim Guru Guru’nun müziğine. Guru Guru’yu özel yapan etmenler ne? Bir kere her ne kadar isminde Rock (Krautrock) geçse de Guru Guru belki de gelmiş geçmiş en doğaçlama grup sayılabilir. Bir Rock grubunun bu denli doğaçlamada sınırsızları oynaması bana kalırsa ender rastlanabilecek bir durum. Ne diğer Krautrock grupları ne Progresif Rock grupları Guru Guru’nun doğaçlama gücüne ve seviyesine yetişemez. Müziğinden de anladığımız kadarıyla tek rakipleri Jimi Hendrix. Zaten Jimi Hendrix gitarlarının, albümün ritmini ve doğaçlanmış ruhunu tümüyle etkilediğini görüyoruz. Grup Jimi Hendrix’ten oldukça etkilenmiş. Jimi Hendrix hayranları bilirler, Jimi tanrıdan veya şeytandan ilhamını alır ve çalar da çalar. Nereden geldiği belli olmayan o akorlar, o saçma gibi görünen notalar insanın aklını başından alır.

50′li ve 60′lı yıllarda Caz oldukça güçlüydü. Arka arkaya caz başyapıtlarının çıktığı, caz müzisyenlerinin kim daha iyi doğaçlama yapacak yarışını sürdüğü bir ortamda, Hendrix’in de doğaçlama müzikte çığır açması ve sonrasında Krautrock’ın ve Guru Guru gibi bir grubun ve albümün ortaya çıkması, şaşılacak şey olmasa gerek. Kanguru çok renkli bir albüm. Dört uzun şarkıdan oluşan albümde yok yok. Şaşılası elektronik dokunuşlar, ardı arkası kesilmeyen hard rockımsı gitar soloları, doğa sesleri, hayvan sesleri, uyuşturucu etkisinde yazıldığı belli olan komik şarkı sözleri albümün altyapısını oluşturuyor. Godard, zamanının ruhunu yansıtmayan sanat eseri hiçbir şey değildir der. Kanguru albümüne bakınca neden büyük bir başyapıt olduğu, neden 50 yıl sonra bile sevilerek ve dikkatle dinlendiği buradan belli oluyor. 70′lerin başındaki hakim müzik akımlarının uçsuz bucaksız bir harmonisi ve ötesi sayılabilecek üstün bir müzik ve müzisyenlik anlayışı var karşımızda. Şarkılar ilk dinlenildiğinde dağınık ve savruk gibi görünse de (aslında bu Krautrock’ın zor ve dinlemesi kolay olmayan bir tür olmasıyla da alakalı) müziğin kompleks yapısı size doğru şeyi yapıyorum demenize imkan sağlıyor. Hem teknik hem biçim hem de içerik olarak kaosu ve anarşiyi temel alan bir grubun dinamizmi ve bütünlükçü yapıyı nasıl ortaya çıkardığı hem bir paradoks hem de üzerinde düşünülesi bir konu. Abartı gibi gelebilir ama ben bunu Almanlığa bağlıyorum. Bu ülke Wagner, Bach, Beethoven çıkardı. Kimleri kimleri çıkarmadı ki. Onların torunlarının da 70′lerin zengin, kültürel-sanatsal ortamında büyüleyici bir müzik yapmaları pek de şaşırtıcı değil.

Kanguru oldukça akıcı bir albüm. 48 dakikalık albüme eğer alışırsanız loopa almamanız işten bile değil. Hatta bağımlısı bile olabilirsiniz. Kanguru oldukça ritmik bir albüm. Benim için ritim müziğin olmazsa olmazıdır diyorsanız doğru adrestesiniz. Kanguru oldukça armonik bir albüm. Ben progresif müzikte, Krautrock’ta aynılığa katlanamam, sürekli değişen ve gelişen, tek boyutlu olmayan müziği tercih ederim diyorsanız doğru adrestesiniz. Ben davula da gitara da bayılırım diyorsanız ve üstüne üstlük solosuz da yapamam ama düz bir müzik de istemem diyorsanız doğru adrestesiniz. Müziğimde acılar, hüzünler değil de mizah istiyorum ve cılkı çıkmış bu gezegende umursamaz olup kendi işime bakmak, biricikliğimi yaşamak istiyorum, bu benim en doğal hakkım (Stirner) diyorsanız yine doğru adrestesiniz. Kanguru albümünü içerik ve ruhani boyutta ele alırsak çıkaracağımız ders şu olur: Dünyayı biz kurtaramayız, doğanın da insanların da bir döngüsü var. Kendi gücümüzün yettiği çok az şey var ve bizim dışımızda gelişen de çok fazla şey var. Bu insanlar 70′lerde esrarı lsd’yi içip içip müzik yaparak belli ki doğa ve sistem karşısındaki güçlerinin ve yapabileceklerinin sınırlı olduğunu bizlere söylemeye çalışıyordu. Guru Guru bunu daha da ileriye taşıyarak müzikte kaybolmak gerektiğini, ellerinde belki de sadece sanatın kaldığını ve olabildiğince yaratıcı ve özgür davranarak ulaşılabilecek en öte noktalara ulaşmak gerektiğini söylemekteydi.

Vokaller mesela. Bazı yerlerde çok komik tınlıyor. Belli ki vokalist bilerek bunu yapıyor. Hatta ikinci ve üçüncü şarkıda anlamsız kelimeler çıkıyor ağzından. Bu mizahi duygu ilk başta saçma gelse de sonrasında size iyi ki yapmışlar dedirtiyor. Çünkü bu yaklaşım size müziğin Kanguru haline gelmesinde önemli bir parça olduğunu hissettiriyor. Müzik öyle büyülü bir olay ki vokalistin ağzını yüzünü bükerek söylediği anlamsız, garip tonlu sözler bile müziğe değer katabiliyor. Muhtemelen grup üyeleri bunu yaparken, prova ederken evet iyi duruyor, sırıtmıyor dediler. Yaratıcılık bu değil midir? Yeni, özgün, nereden ve kimden gelirse gelsin, orijinal fikirler.

Aslında albüm her ne kadar kompleks bir yapıya sahipse de her şarkı kendi özelinde farklı bir yapıya sahip. Kanguru konsept bir albüm değil ve gitar sololarının çarpıştığı dört numaralı şarkı veya atmosferik yapının hakim olduğu aşırı doğaçlamalı, iki numaralı işte Krautrock be diyebileceğimiz Neu şarkılarına kardeş olabilecek biçimci iki numaralı şarkı buna örnek verilebilir. Grup dört şarkıda da biz çok iyi müzisyeniz, biz iyi beste yazarız ve enstrümanlarımıza da oldukça hakimiz dedirtiyor. Bana kalırsa Kanguru hem zamanının ruhuna uygun hem de zamanının ötesinde bir albüm. Çünkü eğer bu albüm, iddia ediyorum 2023′te de çıksaydı demode gözükmeyecek, tam aksine oldukça modern, üst seviye bir albüm olarak görünecekti.

Müzik güzeldir, ben tür ayırmaksızın her açıdan kült, üst seviye bir albüm dinlemek istiyorum diyorsanız Guru Guru’yu ve Kanguru’yu kaçırmayın. Guru Guru diğer Krautrock grupları kadar ön planda olmadı. Ancak onlardan hiçbir şekilde eksilerinin olduğunu söyleyemem. Kanguru basitçe Krautrock albümü. Ancak çok daha fazlasını vadediyor ve bence Krautrock sevmeyenlerin bile sevebileceği zenginlikte bir albüm.