Polonya sahnesindeki black metal gruplarının en büyük başarısı üst düzey black metal yapmak değil, bir Polonya sound’u oluşturmayı başarmış olmaları. Bugün çok karakteristik bir tınıya sahip pek çok Polonyalı grup sayabiliyoruz ve dünyanın farklı ülkelerinden birtakım grupların da belirli Polonyalı gruplardan ilham aldığını anlayabiliyoruz.

Bugünkü konuğumuz, Lehçe “ölü” anlamına gelen ZMARŁYM. Kendileri 2021 çıkışlı ilk albümleri “Druga fala” ve özellikle de o albümün kapağıyla dikkat çekmiş ve ümit vadeden bir grup olduklarını hissettirmişti. “Büyük Kayboluş” anlamına gelen yeni albümleri “Wielkie zanikanie”de grubu ilk albümün üstüne bir şeyler koyarken ve ilk albümde olmayan bazı şeyler denerken görüyoruz.

Temel olarak ZMARŁYM’in gayet sağlam bir grup olduğu ortada. Yaptıkları müziğin temeli ve geneli Polonya black metal karakterini her şeyiyle yansıtan türde, kendine has bir karaktere sahip. Daha ilk şarkı “Miejsca”dan akıllara KRIEGSMASCHINE’i anımsatan duygusuz ve soğuk bir tedirginlik alıyoruz ve bu his albüm boyunca büyük oranda korunuyor.

Müziklerin yörenin çeşitli gruplarını anabileceğimiz şeyler var. Ne var ki bunlar bence hisler değil sadece izler şeklinde karşımıza çıkıyor. Mesela yukarıda bahsettiğim KRIEGSMASCHINE referansı sadece ritmik bir gitar davul fikri özelinde ortaya çıkıyor. Benzer şekilde ZMARŁYM’de MGŁA’yı anımsatan bir tekrarlılık, monotonluk da var ancak müzikal olarak MGŁA’daki nihilist donukluk ve damar karakter asla yok. Benzer şekilde, belli anlarda ODRAZA’yla aynı cümlede kullanılabilecek bölümler de var ama ODRAZA düzeyinde bir yoğunluk yok. Yine hemşerileri MĀNBRYNE’yi anımsatan dokunuşlar da var, ancak onun ayarında bir vahşet yok.

Kısacası ZMARŁYM’de Polonya black metal sound’un yoğrulmuş bir sentezi var ve bunlar grubun iyi tarafını oluşturuyor. İkinci paragrafta bahsettiğim denemelere gelirsek, ZMARŁYM bu noktada biraz “şu güzel ortamı bozuyorsun” tarafına kaçan işlere giriyor kanısındayım. İşin bu kısmı epey bir zevkler, renkler konusu ama kendi adıma konuşursam bence “Wielkie zanikanie”de albüme eksi puan yazdıran birtakım şeyler var.

Bunların başında bazı vokaller geliyor. Clean vokal oldukları için değil, ancak kullanım tarzlarından dolayı bence konsantrasyon dağıtıyorlar. Misal “Ludzie schronu (2034)”. 1.48’e kadar gayet güzel giden şarkı bu noktadan sonra giren anlamsız vokallerle bir anda saçmalıyor. Hele sonradan giren hey hey vokallerin falan ben ta amına koyayım.

“Wielkie zanikanie” ile ilgili diğer bir sıkıntım da şarkı sözleri. Lehçe bilmiyorum ve şarkı sözlerini anlamıyorum, ancak ne anlattıklarına baktığımda gördüklerim beni albümün biraz dışına itiyor, zira grup bazen çok gündelik şarkı sözleri kullanıyor. Yine “Ludzie schronu (2034)”dan örnek verecek olursam, şarkının bir yerinde Türkçe tercümesi şöyle olan sözler var:

“Geceleri iyi uyuyor musun?
Bombadan korkuyor musun?
Madonna şarkı söylemeye devam ediyor mu?
Netflix izliyor musun?

Evet, evet, evet? La-la!
Evet, evet, evet? Ha-ha!”

Sizin ben ağzınıza osurayım… Bu gibi detaylar şu anda sizi de irite ettiği gibi harbiden insanın canını sıkıyor. Bunun yanına bir de uzun zamandır duyduğum en sinir bozucu black metal şarkılarından biri olan “Bunt maszyn”in oynak rifleri eklenince, albümün bütünlüğü ve tutarlılığı darbe almış oluyor.

Bu nedenlerden dolayı “Wielkie zanikanie” hem beğendiğim hem beğenmediğim olayları olan bir albüme dönüşüyor. İşin kötü tarafı, bir şeyleri bozmanın inşa etmekten çok daha kolay olması ve geçtim her şeyi doğru yapmayı, sadece kendi bacağına sıkmadığı için daha çok tercih edilebilecek pek çok grup oluşu. Bu yüzden de “Wielkie zanikanie”yi bir bütün hâlinde dikkate alamıyor ve yanlış kullanılmış bir fırsat olarak görüyorum.

Polonyalı gruplar şarkı sözü konusunda böyle dümdüz gündelik şeylerden bahsedebiliyorlar; bunu ODRAZA da yapıyor, GRUZJA da. Ama yine de bir black metal albümünde “Dün internette her şeyin cehenneme gideceğini ve öleceğimi okudum” gibi sözler okumak, en azından beni o albümden çok soğutuyor. Bir daha dinlemek istememecesine soğutuyor.