Pasifagresif gibi albüm incelemelerine bu kadar önem veren bir yerde bu kadar ikonik bir albümün incelemesi nasıl oluyor da 2025 yılında yazılıyor, anlamak zor. Bu ifadeyi kullanabileceğimiz, henüz incelenmemiş başka albümler de var elbet, ancak “Jane Doe” gerçek anlamda bir başyapıt, bir kült, albüm kapağıyla bir grubun simgesi hâline gelmiş bir albüm.

Metal basınının üç, dört önemli yayın organında “2000-2010 Arasında Çıkan En Önemli Albüm”, “Gelmiş Geçmiş En İyi Metalcore Albümü” seçilmiş bir albüm.

CONVERGE’ün 1990’dan beri süregelen gelişiminin 1998’deki “When Forever Comes Crashing”de ulaştığı noktanın bir anda seviye atladığı ve farklı şeyler konuşmamızı gerektirecek bir özgünlüğe, yoğunluğa kaydığı “Jane Doe”, CONVERGE’ün aynı anda hem aşırı şiirsel hem de bir o kadar hayvan olmayı başardığı; metalcore, hardcore punk ve post-hardcore üçgeninde at koşturup baştan sona kusursuz bir kimlik sergilediği olağanüstü bir albüm.

Grubun zaman içindeki evrimi düşünüldüğünde “Jane Doe”nun CONVERGE’ü en iyi tanımlayan albüm olduğunu düşünüyorum. Sadece kapağından veya “Concubine”, “Fault and Fracture” ikilisinin ikonik açılışından ya da Jacob Bannon’ın bir şair gibi yazdığı ancak asla anlaşılır şekilde söylemediği muhteşem sözlerinden bahsetmiyorum. Albümün genelinde bir kültlük, bir başına buyrukluk, aykırı bir duruş, duygusal bir savaş var. CONVERGE, gelmiş geçmiş en iyi ayrılık temalı albüm olması kuvvetle muhtemel olan “Jane Doe”da hem Jacob Bannon’ın dehası sayesinde şarkı sözleri noktasında apayrı bir yerde konumlanıyor hem de metalcore’un AT THE GATES, IN FLAMES, SOILWORK ve türevlerinden etkilenmeyen özbeöz ve en saf hâlini de gözler önüne sererek metalcore başlığı altında anılan şeylerin %95’inden çok ayrı bir yerde durmayı başarıyor.

Kurt Ballou ve ekibin geri kalanının albümü yazarken CONVERGE’ün “Jane Doe” ile başka bir seviyeye yükselmesini amaçladığını hissedebiliyoruz. Şarkılardaki rifler, geçişler, duygusal değişimler herhangi bir albümde gördüklerimize kıyasla çok daha fazla hissedilerek, inanarak, kan ter gözyaşıyla yoğrularak yazıldıklarını bir şekilde belli ediyorlar. Bu durum öylesine hissedilir ki, albüm, yansıtılan duyguların gerçekliğini göstermek adına öylesine fazla yaşanmışlık ve açık yarayla dolu ki “Jane Doe” sanki sadece bir albüm olarak kalmıyor ve dinleyicilere hissettirdikleriyle 2000 sonrası metal/hardcore âlemleri içerisindeki kültürel bir figür olmaya kadar gidiyor.

CONVERGE’ün bunu başarmasını sağlayan şeyler arasında bazı kariyer zirvesi şeyler var. Bunların başında albümün sanki psikopatisi, şizofrenisi olan gerçek bir insanmışçasına nefes alması geliyor. Akıllara THE DILLINGER ESCAPE PLAN’in “Calculating Infinity”sini getiren, yer yer mathcore’la dans eden “Thaw” gibi olaylar veya günümüzün vizyoner ve sıra dışı grupları arasında gösterilen CODE ORANGE gibi müziğine sınır çekmeyen oluşumların yaptığı şeyleri bundan yaklaşık çeyrek asır önce yapmış olmaları gibi detaylar da eklenince “Jane Doe” bir müzikten ziyade bir ruh hâli olmaya doğru gidiyor. “Mavi bir huydur bende” dizesini duymuş olabilirsiniz, buradaki olay da “’Jane Doe’ bir huydur bende” olmaya yaklaşıyor.

Grup bunu yaparken bana kalırsa ilham kaynaklarını da satır aralarından belli ediyor. Misal hem son derece kaotik “Distance and Meaning”de hem de albümün en sakin anlarını barındıran “Hell to Pay”de NIRVANA’nın “Bleach” dönemindeki sludge rock, punk rock çiğliğini, pespayeliğini alabiliyoruz. Diğer yandan, sonradan, örneğin “The Dusk in Us”ta göreceğimiz NEUROSIS’imsi post-sludge olaylarının ışıklarının da yakıldığına, “Phoenix in Flight”taki atmosferik drone dokunuşlarıyla müziğin çok başka türlü bir gökyüzüne doğru kanat çırptığına tanık oluyoruz.

İlk MASTODON albümü “Remission”a koysak sırıtmayacak “The Broken Vow” yerinde kullanılan clean vokallerin ne kadar önemli olabileceğini vurgularken, albüme adını veren kapanış şarkısı “Jane Doe”da ise grubun ayrılık acısının dibine vurduğunu, özellikle kapanışıyla yıkıp geçtiğini görüyoruz. Her biri farklı taraflara kayan ve kendilerine özgü sivrilikler barındıran bu şarkılar bir şekilde aynı bütüne hizmet etmeyi ve “Jane Doe”nun aşırı karakteristik ve özgün yapısını oluşturmayı başarıyorlar.

CONVERGE sonradan yıllar içinde çok farklı kafalara girdiği işler de yaptı. Misal “Axe to Fall”da çılgın sololarla metalin dibine de vurdu, çok daha teknik beceri isteyen rifler de yazdı, çok daha fazla uyarıcı barındıran şarkılara ve albümlere de imza attı. “Jane Doe”nun farklı bir yerde konumlanmasını ve adeta CONVERGE’ün simgesi olmasını sağlayan şeyse müzikteki bu bireysel bileşenlerden, yani içerikten çok verdiği hisse yoğunlaşmasıydı. Bu tarz bir albümde görüp görebileceğiniz en gerçek, en hissedilerek yazılmış şarkı sözlerini içermesine rağmen vokallerin sadece haykırışlardan oluşması, sözlerin söylenmemesi bile albümün maddi tarafının geri planda tutulup manevi tarafıyla öne çıktığının ve benzer duyguları yaşayanların da yararlanması, kendi duygularına fon müziği yapabilmesi için bir tuval olarak tasarlandığının bir kanıtı. Jacob Bannon içindekileri söze döküyor, ama dinlerken kendi isyanımızı, öfkemizi, pişmanlığımızı, umudumuzu, çözümsüzlüğümüzü, endişemizi, hayal kırıklığımızı, yaşanan güzel şeyleri, gözyaşımızı, acımızı, merhametimizi, beklentimizi, utancımızı, kandırılmışlığımızı, haklılığımızı, haksızlığımızı, hatalarımızı, paylaşılanları, boşluğa düşüşümüzü, çaresizliğimizi, ayağa kalkışımızı istediğimiz gibi hissetme ve dışa vurma fırsatını da bize bırakıyor.

Gerçek ismi bilinmeyen veya kasıtlı olarak ismi gizlenen kişiler için kullanılan “John Doe”, “Jane Doe” ifadesinin albüm adı olarak seçilmesi de işte bu yüzden; isimlerden, kişilerden bağımsız olarak hepimizin benzer şeyleri yaşadığına, yaşayabileceğine, yaşayacağına ithafen.

“Jane Doe” böyle bir albüm. Metal, hardcore, müzik, artık ne başlık koyarsanız koyun o tarz içerisinde yaratılmış ve biten bir ilişkiyle, ayrılıkla ilgili olarak yapılmış en gerçek, en çarpıcı ve elbette ki en ikonik sanat eserlerinden biri.