“у каждого конца есть новое начало”
“Her sonun yeni bir başlangıcı var…”

Bir süredir eski klasikleri inceledikten sonra, bugün uzunca bir aranın ardından yeni bir albümün incelemesiyle birlikteyiz. İlk çıktığında metal dünyasının en heyecan verici oluşumlarından biri olarak bir anda patlayan БАТЮШКА’nın sonradan hepimizin bildiği süreçlerinin ardından ikiye ayrılması, gitaristin БАТЮШКА’sının ayrı, vokalistin БАТЮШКА’sının ayrı yollara gitmesi ve albümler çıkarmasının ardından, yasal süreçlerin akabinde vokalistin БАТЮШКА’sı olarak bildiğimiz proje adını PATRIARKH olarak değiştirdi ve 2019’da çıkan, epey de eleştiri alan “Hospodi”nin devamında yeni bir kimlikle ikinci albümünü çıkardı.

Metalle ilgili olarak en sevdiğim şeylerden biri, diğer müziklerden farklı olarak metalde müziğin yanı sıra şarkı sözleri ve tema olarak da özenilmesi gereken bir iş yapmanız gerektiği. Elbette ki goygoyuna söz yazan gruplar da var, ancak ciddi ve profesyonel müzik yapan gruplar albümlerini bütünlüklü bir eser olarak görüp her detayına özeniyorlar. Sadece iyi besteler, güzel melodiler, üst düzey müzisyenlik sunmakla yetinmiyor, albümde bahsedilecek şeylerle ilgili araştırmalar da yapıyorlar. Bu sayede metal dinleyici kitlesini birden fazla açıdan geliştiren çok yönlü eserler ortaya çıkmış oluyor.

БАТЮШКА’nın kötü adamı ilan edilerek body shaming dâhil pek çok açıdan küçümsemeye, hakarete, zorbalığa uğrayan 47 yaşındaki vokalist Bartłomiej Krysiuk, PATRIARKH’a dönüşen projenin ikinci albümü olan “Prorok Ilja”da 1864–1940 arasında yaşamış Polonyalı-Beyaz Rus tarikat lideri köylü Eliasz Klimowicz bahsediyor ve albüm de adını Klimowicz’in kurduğu ve “Yeni Kudüs” olmasını hayal ettiği Wierszalin adlı köyden alıyor.”Wierszalin”, Slavca “başarıldı” anlamına gelen “sovershilos” kelimesinden geliyor.

“Prorok Ilja” ile ilgili söylemek istediğim ilk şey, benim için en önemli şey, albümden çok da bir beklentimin olmamasına rağmen beklentimin çok ama çok üzerinde bir şey bulmuş olmam. БАТЮШКА kavramını kafamda “Litourgiya” ile sınırlamaya hazır bir dinleyici olarak grubun ikiye bölünmesinin ardından çıkan işlerden tatmin olmamış, dolayısıyla PATRIARKH’ın da BATUSHKA ekmeği yiyen bir proje olacağını tahmin ediyordum. Ne var ki böyle olmadı. PATRIARKH, uzun zamandır beni olumlu anlamda en çok yanıltan işlerden biri oldu.

Benim açımdan bunu yapmasını sağlayan, “Prorok Ilja”yı bunca yıllık dinleyicilik kariyerimde bir anda özel bir yere koyan başlıca iki konu var. Ayin atmosferinde ilerleyen müzik ve kadın vokaller.

Bu iki kavram benim genel olarak ısınamadığım, çok ama çok nadir beğenebildiğim şeyler. Elbette ki “Litourgiya”da da benzer bir atmosfer vardı, ancak PATRIARKH burada o albümdeki Ortodoks kilise atmosferini daha da ayinsel bir düzleme çıkarıyor. Bunu yaparken, bir yandan da bunu kıracak kontrastlara, misal “Litourgiya” düzeyinde bir sertliğe de girişmiyor. “Wierszalin IV”a gelene kadar blast beat kullanmaktan imtina ediyor, sekiz telli gitarları o albümdeki kadar vahşice kullanmıyor. Yine kullanıyor, ama dozu daha düşük bir üslupla.

Üstüne üstlük “Prorok Ilja”da folk unsurların da daha ön planda olduğunu görüyoruz. Daha melodik, daha nameli vokallerle bezeli bir albüm yapmışlar ve besteler sırasında patlama anlarında gaza gelmemeye, albümün yarısını geçene kadar olayı ateşler saçan bir black metale döndürmemeye özen göstermişler. Buna referans olarak gösterebileceğim ilk örnek, son iki albümdeki daha ayinsel, ağırbaşlı ve karanlık ARKONA olacaktır. Özellikle son albümleri “Kob’”u dinlediyseniz grubun öncesindeki daha folk kimliğini nasıl kararttığını hatırlarsınız. PATRIARKH’ta bu tarz bir “Slav karanlığı” söz konusu. Bu da tahmin edileceği üzere işlenen konsept dâhilinde yazdıkları sözlere göre şekillenmiş. Albümün ilk dört şarkısı için çekilen kliplerden de bu devamlılığı rahatça görmek mümkün. İşte bu yaklaşım “Prorok Ilja”nın bir şekilde manevi bir ağırbaşlılık, demlenmiş bir mağrurluk ve adeta bilgelikle dolmasını sağlamış. Bunu kelimelerle anlatmak zor. Albümü deneyimlerken hissedilen genel bir yaklaşımdan, duruştan, tavırdan söz ediyorum. PATRIARKH burada bunu çok başarılı şekilde yansıtmış.

Benim açımdan en sürpriz konu ise albümdeki kadın vokaller. Tamamı kadın vokal olan grupları bir tarafa bırakıyorum, “Prorok Ilja” muhtemelen hayatımda duyduğum tüm albümler arasında kadın vokalden en iyi şekilde yararlanan albüm olabilir. Bunu diyeceğimi tahmin etmezdim ama umarım bu albümde söyleyen hanımlar bundan sonra da hep PATRIARKH’la olur. Bu kadın vokaller olmasaydı “Wierszalin II” ve özellikle “Wierszalin IV” asla bu kadar muazzam olamazdı. Tek kelimeyle mükemmel bir kadın vokal kullanımı var. Eliza Sacharczuk ve A. Strug… Mükemmelsiniz hanımlar.

Bu sayede de ortaya uzun zamandır beni en çok mutlu eden albümlerden biri çıkıyor. Normalde çok zor ısınacağım bir şey, bilakis beni kendine hayran bırakıyor. Bu benim açımdan ciddi sıra dışı bir durum. Dolayısıyla “Prorok Ilja” gerçekten de beklentimin çok çok üstüne çıkan bir iş ve bir yandan kederiyle kalbime bıçaklar saplayarak, bir yandan ihtişamıyla ters istavrozlar çıkarttırarak, bir yandan da “Litourgiya” ile kendine aşık eden БАТЮШКА’nın o kudrette geri dönüşünü müjdelemesiyle yüzümü güldürerek daha 2025’in ilk ayının yarısına gelmişken beni ziyadesiyle memnun ediyor.

“Litourgiya” son on yılın en önemli black metal olaylarından biriydi. Çıkar çıkmaz olay yaratmış ve БАТЮШКА adını herkese ezberletmişti. Sonradan olan bir dolu olayı ileri sarıp günümüze geldiğimizde, bu süreçte kötü adam ilan edilen Bart’ın PATRIARKH adı altında “Litourgiya”nın devamı olmayı hak eden o albümü yaptığını düşünüyorum. “Prorok Ilja” benim için her detayı çok iyi düşünülmüş, her detayı çok başarılı uygulanmış, başından sonuna kadar enfes bir albüm, bir deneyim.

Elbette ki herkese göre değil, ancak “Litourgiya”dan bu yana, yani son on yılda dinleyip orijinal CD’sini alma ve koleksiyonuma katma ihtiyacı hissettiğim birkaç albümü düşündüğümde, “Prorok Ilja”yı da onların arasında görüyorum. Kendi adıma konuşursam, CD olayının komple yok olduğu bir çağda bir albümün CD’sini almak, benim bir albümle manevi bağ kurduğum, o gruba bir şekilde destek olmak istediğim ve o albümü bundan sonra da sıklıkla dinleyeceğim anlamına geliyor.

“Son on yılda birkaç albüm” ifadesine dikkat çekmek isterim. PATRIARKH “Prorok Ilja” ile benim için sadece iki haftada bu mertebeye ulaşmayı başardı.

Not: Yazının başında kişisel bazı konulara değindiğim uzun bir giriş kısmı vardı. Yıl sonu listeleri kısmında yaptığım uzun yorum başta olmak üzere son haftalarda yorumlar kısmında da birkaç kez değindiğim birtakım kişisel konulara dair bir iç dökme seansı olarak yazmıştım. Üstelik bu albümdeki bazı detaylarla ilgili bağlantılar da kurduğum için yazının başında yer almasının iyi olacağını düşünmüştüm. Ne var ki sonradan baktığımda bunun yerinin burası olmadığını gördüm ve bir sayfaya yakın o bölümü yazıdan çıkardım. Bundan sonra da rahatlama, keder kusma amaçlı bu tarz yorumları incelemelere ve yorumlara taşımamaya karar verdim. Elbet hepimizin dertleri var ve burada müzik dışında da bir dolu şeyimizi paylaşıyoruz o yüzden elim ilk buraya gitti, ama burayı da günlüğe çevirirsek olay başka yerlere gider. O yüzden burasının hepimiz için pozitif ve aydınlık kalması daha önemli. Epey içimi döktüğüm uzunca bir yazıyı bir anda silince, en azından bu açıklamayı yapma gereği duydum.

“Wierszalin II”nun 1.32-2.10 arası… Çok canımı yaktın, senin de alacağın olsun.